*Stj. Av. Mert Kara

5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun da yapılan değişiklikler ile Google, Twitter, Facebook, Instagram ve Youtube gibi bazı yurt içi ve yurt dışı menşeli dijital platformlar “Sosyal Ağ Sağlayıcısı” olarak adlandırılmışlardır. Buna göre, sosyal ağ sağlayıcısı; “Sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişiler”dir. 5651 S. Kanunda yapılan değişiklikler uyarınca, sosyal ağ sağlayıcılarına başta Türkiye’de temsilci atama olmak üzere çeşitli yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülükler, sosyal ağ sağlayıcısının yurt içi/yurt dışı menşeli olması ve günlük erişim sayısına göre değişkenlik göstermektedir.

5651 S. Kanunda yapılan değişiklikler ile birlikte sosyal ağ sağlayıcısı, Bilgi ve Teknoloji Kurumunun (BTK) kendisine bildirimde bulunmasından itibaren 30 gün içerisinde temsilci atamakla yükümlüdür. Aksi takdirde 5 aşamalı bir yaptırım sistemi karşı karşıya kalacaktır. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılarına uygulanacak yaptırımlar sırasıyla şu şekildedir:

• Sosyal ağ sağlayıcısı aleyhine 10 milyon Türk Lirası idari para cezası,
• Yukarıda belirtilmiş idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde yükümlülük yine yerine getirilmezse, ayrıca ek 30 milyon Türk Lirası idari para cezası,
• İkinci kez verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde yükümlülük yine yerine getirilmezse, BTK başkanı tarafından Türkiye’de mukim vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına reklam vermesi, bu kapsamda yeni sözleşme yapması ve buna ilişkin para transferi yapmasının yasaklanması,
• Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren 3 ay içinde yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin %50 oranında daraltılması için BTK başkanına sulh ceza hâkimliğine başvurma hakkı,
• Başvurunun kabulüne ilişkin hâkim kararının uygulanmasından itibaren 30 gün içerisinde yükümlülük yerine getirilmezse, internet trafiği bant genişliğinin %90 oranına kadar daraltılması için BTK başkanına yeniden sulh ceza hâkimliğine başvurma hakkı.

Belirtilen yaptırımlarla birlikte yasal düzenlemede “etkin pişmanlık” hükmü de yer almaktadır. Bu hükme göre sosyal ağ sağlayıcıları, Türkiye'de temsilcilik atamayı kabul ederlerse, o güne kadar kesilen idari para cezalarının dörtte biri tahsil edilecek, reklam yasağı kaldırılacak ve internet trafiği bant genişliğine yapılan müdahale de sonlandırılacaktır.

5651 sayılı kanun EK Madde 4 uyarınca sosyal ağ sağlayıcılarının birtakım yükümlülükleri şunlardır:

• Türkiye’de günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı menşeli sosyal ağ sağlayıcılarına, Türkiye’de temsilci ataması ve söz konusu temsilciyi BTK’ya bildirmek,
• Temsilcinin kolayca tespit edilebilmesi adına, temsilciye ilişkin bilgileri internet sitesinde paylaşmak,
• Gerçek kişi temsilcinin Türk vatandaşı olması,
• Madde 9 ve 9/A uyarınca gelen içeriğin kaldırılması ve erişim engellenmesi başvurularına başvurudan itibaren en geç 48 saat içinde cevap vermek; talebe olumsuz cevap verilmesi halinde ret kararının gerekçelendirmek,
• İçeriğin çıkarılması ve/veya erişim engeli talepli kararlarının uygulanmasına ve 5651 S. Kanunun 9 ve 9/A maddeleri kapsamındaki başvurulara ilişkin olarak istatiksel ve kategorik bilgileri içeren Türkçe rapor hazırlama, raporu 6 aylık dönemlerle BTK’ya bildirmek,
• Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma ve verilerin saklanması konusunda gerekli tedbirleri almak.

Yurt içi veya yurt dışı menşeli sosyal ağ sağlayıcıları hakkında 5651 S. Kanun’un 8. maddesi ile 8/A maddesi kapsamında verilecek olan idari para cezaları 1 milyon Türk lirası olarak, 8. maddesi ve 9. maddesi kapsamında verilecek olan adli para cezaları ise elli bin gün olarak verilecektir. İdari para cezasını gerektiren bu ihlallerin bir yıl içinde her bir tekrarında cezalar bir kat arttırılarak uygulanacaktır.

Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içeriğin, sosyal ağ sağlayıcısına bildirilmesine rağmen 24 saat içerisinde kaldırılmaması veya erişimin engellenmemesi ihtimalinde, sosyal ağ sağlayıcısı, doğacak zarardan doğrudan sorumlu olacaktır. Dolayısıyla, ihlal ile karşı karşıya kalan kişi, doğrudan sosyal ağ sağlayıcısına tazminat davası açma hakkına sahip olacaktır. Bu hukuki sorumluluğun devreye girmesi için içerik sağlayıcısına başvurma veya içerik sağlayıcısına dava açılması şartı da aranmamaktadır. Bu yükümlülük, erişim sayısı veya bulunduğu yerden bağımsız olarak tüm sosyal ağ sağlayıcıları için geçerlidir.

Son olarak önemle belirtmek gerekir ki; sosyal ağ sağlayıcılarının yukarıda izah edilmiş sorumluluk ve yükümlülükleri, sosyal ağ sağlayıcısının aynı zamanda içerik veya yer sağlayıcısı olmasından doğan sorumluluk ve yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacaktır.

Akalın Hukuk Bürosu, Stajyer Avukat